کمتر کسی را میتوان یافت که به اهمیت یادگیری زبان دوم (به ویژه زبان انگلیسی) اذعان نداشته باشد. اما این که یادگیری همزمان دو زبان خارجه چه اندازه اهمیت دارد، موضوعی است که بعید به نظر میرسد افراد در آن اتفاق نظر داشته باشند. برای اکثر بزرگسالان یادگیری زبان دوم به اندازه کافی چالش برانگیز است و مطمئنا هرگز نمیتوانند تصور کنند که بتوان به صورت همزمان دو زبان خارجه را آموخت.
اما باید بگوییم که خوشبختانه آموزش دو زبان خارجه به صورت همزمان یک امر کاملا شدنی و واقعی است که در صورت موفقیت میتواند امتیازات ویژهای را برای شخص زبان آموز به همراه داشته باشد. ما در این مقاله قصد داریم به تمام نکات پیرامون یادگیری همزمان دو زبان خارجه بپردازیم، با ما همراه باشید.
یادگیری زبان یک فرآیند کاملا انگیزشی است که نیازمند تمرین و تکرار میباشد. اگر کسی شرایط ذهنی و آموزشی یادگیری یک زبان را داشته باشد، با کمی برنامه ریزی میتواند به صورت همزمان به یادگیری زبان بعدی نیز بپردازد. بنابراین در پاسخ به این سوال باید گفت که بله! یادگیری هم زمان دو زبان خارجه شدنی است. اما این مسئله به عوامل مختلفی نیز بستگی دارد.
اولین و مهمترین مسئله مهارتهای زبانی و استعداد زبان آموز است که به ساختارهای مغزی و بیولوژیکی افراد مرتبط است. میدانیم که مغز انسان یک سیستم پیچیده است و قادر است به صورت همزمان چندین کار مشابه را انجام دهد، پس یادگیری زبان نیز نمیتواند از این قاعده مستثنی باشد. همان گونه که ما در مدرسه یا دانشگاه چندین درس مختلف را میآموزیم پس میتوانیم به صورت همزمان چند زبان مختلف را نیز یاد بگیریم.
شرایط یادگیری افراد نکته دیگری است که در یادگیری همزمان دو زبان خارجه باید به آن توجه کرد. به طور مثال افرادی که در کشورهای دو زبانه زندگی میکنند میتوانند هر دو زبان را یاد بگیرند. برخی افراد مهارتهای زبانی فوق العادهای دارند که به آنها اجازه میدهد به خوبی به زبانهای جدید تسلط پیدا کرده و با لهجه و گویش فصیح آن زبانها را صحبت کرده و درک کنند.
آخرین عامل مهم در این خصوص، روشهای آموزشی، محیط آموزشی و اساتید زبان آموز هستند. شرایط آموزشی و به ویژه اساتیدی که دورههای آموزشی را تدریس میکنند نقش مهمی در یادگیری زبان آموزان دارند. بنابراین اگر قصد یادگیری همزمان دو زبان خارجه را دارید بهتر است سراغ دورههای آموزشی حرفهای و متناسب بروید. دورههایی که میتوانند شباهتها و تفاوتهای هر دو زبان را به شما آموزش داده و در واقع به شما کمک کنند بین این دو زبان ارتباط برقرار کنید. با وجود برخورداری از این عوامل مطمئنا در یادگیری همزمان دو زبان خارجه موفق خواهید بود.
نباید فراموش کنید که یادگیری هر زبان جدید یک فعالیت زمان بر است که نیاز به تمرین و تکرار مداوم دارد. اگر قصد دارید که دو زبان خارجه را به صورت همزمان بیاموزید باید زمان، دقت، تمرکز و انگیزه بیشتری داشته باشید، به زبان سادهتر شما به تلاش مضاعفی برای رسیدن به این هدف نیاز دارید.
چالش دیگری که در یادگیری همزمان دو زبان خارجه با آن روبه رو میشوید. هم پوشانی نکات گرامری است. گاهی اوقات تمرکز روی نکات گرامری دو زبان مختلف باعث سردرگمی زبان آموز میشود و در نهایت او به طور کامل به هیچ کدام از زبانها مسلط نخواهد شد.
یادگیری دو زبان به صورت همزمان ممکن است باعث فرسایش و خستگی مغز شده و فشارهای ناشی از آموزش در نهایت شما را خسته و دلزده کند.
اگر تصمیم خود را گرفتهاید و قصد دارید که آموزش دو زبان خارجه را به صورت همزمان آغاز کنید و خود را به چالش بکشید، ما همراه شما هستیم. اگرچه این مسیر سخت و ناممکن به نظر میرسد اما نباید فراموش کنید که این کار شدنی است و اراده و انگیزه شما کمک میکند تا مسیر هموارتری پیش رو داشته و سریعتر به نتیجه برسید. در ادامه به نکات بسیار مهمی میپردازیم که کمک میکند در مسیر آموزش دو زبان خارجه متفاوت موفق باشید. این نکات عبارتند از:
اگر فکر میکنید که انتخاب دو زبان با ریشههای مشابه و هم خانواده (مثلا ایتالیایی و اسپانیایی) به دلیل ساختار و واژگان مشابه کار را برای شما ساده میکند سخت در اشتباه هستید. باید بگوییم که اگر زبانهای مشابهی را انتخاب کنید دچار ابهام میشوید و این ابهامات در نهایت شما را گیج و سردرگم میکند. مثلا ممکن است در قواعد دستوری، درک مطلب و یا یادگیری کلمات و عبارتها دچار اشتباه شوید. پس توصیه ما این است که برای این کار دو زبان کاملا متفاوت را انتخاب کنید. مثلا هم زمان به یادگیری زبان انگلیسی و ترکی استانبولی بپردازید و یا در دورههای آموزش زبان فرانسه و زبان چینی شرکت کنید.
وقتی شما به یک زبان تسلط نسبی داشته باشید، شروع یک زبان جدید با منابعی به زبان دوم، میتواند یک روش عالی برای تسلط بهتر به زبان دوم و آغازی برای یادگیری زبان سوم باشد. مثلا فرض کنید که شما انگلیسی را به عنوان زبان دوم خود انتخاب کرده اید. اگر قرار است آلمانی را به عنوان زبان سوم بیاموزید، بهتر است از کتابها و دورههایی استفاده کنید که به زبان انگلیسی هستند. به این ترتیب شما به زبان انگلیسی تسلط کاملتری پیدا کرده و زبان آلمانی را نیز میآموزید. مثلا استفاده از دیکشنریهای انگلیسی – آلمانی و آلمانی – انگلیسی میتواند بسیار کاربردی باشد.
با توجه به این که آموزش هر زبان نیاز به تکرار و تمرین فراوان دارد، به نظر میرسد یادگیری همزمان دو زبان خارجه به مدیریت زمان قوی نیاز داشته باشد. بهتر است که برای هریک از زبانها برنامه ریزی دقیقی داشته باشید. این که چه مدت به برای هر زبان اختصاص میدهید، در هر زمان تعیین شده به کدام بخشها میپردازید (قواعد، نگارش، مهارتهای شنیداری و گفتاری و…) باید تلاش کنید زمانها را به گونهای برنامه ریزی کنید که انرژی و تمرکز کافی برای زبان آموزی داشته باشید.
داشتن هدف به شما کمک میکند که انگیزه بیشتری برای تلاش داشته باشید. پس برای موفقیت در یادگیری همزمان دو زبان خارجه باید فرایند آموزش زبانها با تمرکز، دقت و انگیزۀ بیشتری انجام شود و این کار نیازمند اهداف مشخصی است.
مثلا شما انگلیسی را با هدف افزایش شانس تحصیل در دانشگاههای خارج از کشور یا دستیابی به موقعیتهای شغلی بین المللی میآموزید و زبان ایتالیایی را چون به فرهنگ و آداب کشور ایتالیا علاقه دارید انتخاب میکنید.
برای این که فرآیند یادگیری همزمان دو زبان خارجه را سرعت ببخشید میتوانید موضوعات یکسانی را برای آموزش به دو زبان انتخاب کرده و روی آن تمرکز کنید. مهمترین دلیل این مسئله، اثری روانشناختی به نام «پرایمینگ» است. در واقع پرایمینگ یک تکنیک افزایش عملکرد حافظه است که در آن استفاده یک محرک روی نحوه واکنش فرد به محرکهای بعدی تأثیر میگذارد.
مثلا وقتی از شما بخواهند که بعد از شنیدن کلمه «فیل» بلافاصله به ده کلمه دیگر اشاره کنید، احتمال این که شما از کلمه «فنجان» استفاده کنید بسیار بیشتر از کلمه «هویج» خواهد بود. چون ما در زبان مادری تمثیلی به نام «فیل و فنجان» داریم. بنابراین مثلا اگر به آموزش زبان فرانسه مشغول هستید و در حال یادگیری کلمه «فیل» هستید، میتوانید همزمان کلمه «فنجان» را نیز بیاموزید. به طور همزمان میتوانید این کلمات را در زبان بعدی که انتخاب کردهاید نیز یاد بگیرید. از نظر علمی در چنین شرایطی کلمات راحتتر در حافظه شما ماندگار میشوند.
یکی دیگر از نکات مهم در موفقیت یادگیری همزمان دو زبان خارجه داشتن سرگرمی مرتبط با هریک از زبانها است. سرگرمیها بخش مهمی از ارتباطات عاطفی افراد را تشکیل میدهند و این ارتباط عاطفی کمک میکند تا بتوانید ارتباط عمیقتر و بهتری با یادگیری زبان مربوطه داشته باشید. مثلا میتوانید برنامههای آموزشی آشپزی مرتبط با زبانهای در حال آموزش را تماشا کنید. یا موسیقیهای مرتبط با زبانهای در حال آموزش را گوش کنید. سازهای مرتبط با فرهنگ کشوری که در حال یادگیری زبان آن هستید را انتخاب کنید و نواختن آن را بیاموزید. یکی از بهترین اقدامات شما در این راستا تماشای فیلم و سریال به زبانهایی است که در حال یادگیری آنها هستید.
در سالهای اخیر، هوش مصنوعی بسیاری از کارها را برای انسان راحتتر کرده است، پس چرا در یادگیری همزمان دو زبان خارجه از این تکنولوژی استفاده نکنیم؟! شما میتوانید از تکنولوژیهای مختلف هوش مصنوعی از جمله ChatGPT برای یادگیری همزمان زبانها کمک بگیرید.
به طور مثال اگر در حال آموزش زبان انگلیسی هستید و همزمان زبان چینی را نیز میخوانید از هوش مصنوعی بخواهید که یک جمله مشابه را به هر دو زبان برای شما ترجمه کند. همچنین میتوانید از امکان چت با ربات استفاده کرده و با یکی از زبانهای در حال آموزش با رباتها چت کنید.
میتوانید مقالات و متونی را به زبانهای مختلف نوشته و از هوش مصنوعی بخواهید که اشکالات شما را مشخص کند. به این ترتیب امکان برخورداری از یک همراه بدون خطا و اشتباه، همیشگی و خستگی ناپذیر برای شما فراهم است.